Tắc tia sữa và tình trạng sữa ít là vấn đề mà rất nhiều mẹ bỉm gặp phải trong giai đoạn nuôi con bằng sữa mẹ. Điều này không chỉ gây đau đớn, khó chịu mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình nuôi dưỡng bé. Khi sữa không tiết đủ, bé có thể không được cung cấp đủ dinh dưỡng cần thiết, làm chậm quá trình phát triển. Vì vậy, mẹ cần hiểu rõ nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, nhận biết sớm các dấu hiệu và áp dụng biện pháp phù hợp để kích thích sữa về nhiều hơn. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!
1. Nguyên nhân gây tắc tia sữa và sữa về ít
Trước khi đi vào các biện pháp xử lý, mẹ cần hiểu rõ nguyên nhân dẫn đến tình trạng tắc tia sữa và sữa ít. Khi nắm được nguyên nhân, mẹ sẽ có hướng khắc phục đúng cách, tránh làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.
Tắc tia sữa do đâu?
Tắc tia sữa xảy ra khi dòng sữa bị ứ đọng trong ống dẫn sữa, không thể chảy ra ngoài. Nguyên nhân phổ biến gồm:
- Bé bú không hết sữa: Nếu bé bú ít hoặc không bú hết sữa trong mỗi cữ, sữa thừa có thể đông lại và gây tắc.
- Cách bú không đúng: Bé không ngậm đúng khớp ngậm khiến sữa không được hút hết, gây ứ đọng.
- Căng thẳng, stress: Cảm xúc tiêu cực ảnh hưởng đến hormone oxytocin – hormone giúp sữa tiết ra.
- Không vắt sữa thừa: Nếu mẹ không hút hoặc vắt sữa khi bé bú không hết, sữa có thể ứ đọng gây tắc.
- Mặc áo quá chật: Áo chật hoặc bầu ngực bị chèn ép lâu có thể làm cản trở dòng chảy của sữa.
- Chế độ ăn thiếu khoa học: Không uống đủ nước, thiếu chất dinh dưỡng có thể làm giảm lượng sữa mẹ.
Nguyên nhân sữa về ít
Một số yếu tố ảnh hưởng đến nguồn sữa của mẹ bao gồm:
- Mẹ sinh mổ: Sau sinh mổ, hormone kích thích tiết sữa có thể chậm hoạt động hơn so với sinh thường.
- Bé bú ít hoặc không bú trực tiếp: Khi bé bú ít, cơ thể mẹ sẽ giảm sản xuất sữa do cơ chế cung – cầu.
- Mẹ dùng sữa công thức quá sớm: Nếu mẹ cho bé bú sữa ngoài quá sớm, bé sẽ bú mẹ ít hơn, dẫn đến giảm lượng sữa mẹ.
- Thiếu ngủ, căng thẳng: Giấc ngủ không đủ và tinh thần căng thẳng sẽ ảnh hưởng đến hormone tiết sữa.
2. Dấu hiệu nhận biết tắc tia sữa và sữa về ít
Nhận biết sớm dấu hiệu tắc tia sữa và sữa ít sẽ giúp mẹ có hướng xử lý kịp thời, tránh để tình trạng kéo dài gây ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé.
Dấu hiệu tắc tia sữa
- Ngực căng cứng, đau nhức, sờ vào có cảm giác vón cục.
- Bầu ngực nóng, có thể đỏ lên, sữa chảy ra ít hoặc không chảy.
- Khi bé bú, mẹ cảm thấy đau nhói, thậm chí có thể sốt nhẹ do viêm.
- Nếu tình trạng kéo dài, mẹ có thể bị áp xe vú, gây đau đớn nghiêm trọng hơn.
Dấu hiệu sữa về ít
- Bé bú nhưng không no, quấy khóc ngay sau khi bú.
- Ngực mẹ không căng sữa, không có phản xạ xuống sữa khi bé bú.
- Khi hút sữa hoặc vắt sữa bằng tay, lượng sữa rất ít.
- Bé chậm tăng cân hoặc không tăng cân dù vẫn bú mẹ.
3. Cách chữa tắc tia sữa tại nhà hiệu quả
Tắc tia sữa không chỉ khiến mẹ cảm thấy đau nhức mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn sữa cho bé. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến viêm tuyến vú hoặc áp xe vú, gây đau đớn nghiêm trọng. Dưới đây là một số phương pháp hiệu quả mẹ có thể áp dụng ngay tại nhà để khai thông tia sữa bị tắc.
3.1. Massage ngực để làm mềm tuyến sữa
Massage là một trong những cách đơn giản nhưng rất hiệu quả để giúp khai thông tia sữa bị tắc. Mẹ có thể thực hiện theo các bước sau:
- Dùng tay xoa nhẹ nhàng vùng ngực theo hình vòng tròn, bắt đầu từ ngoài vào trong.
- Dùng các ngón tay ấn nhẹ lên vùng bị cứng hoặc có cục sữa đông, xoa bóp liên tục để làm mềm mô ngực.
- Kết hợp vỗ nhẹ nhàng xung quanh bầu ngực để kích thích sữa lưu thông tốt hơn.
- Thực hiện đều đặn trước khi cho bé bú hoặc trước khi hút sữa để giúp tia sữa thông thoáng.
3.2. Chườm ấm để làm giãn nở ống dẫn sữa
Chườm ấm giúp làm giãn nở các ống dẫn sữa, giúp sữa chảy ra dễ dàng hơn. Mẹ có thể áp dụng cách này như sau:
- Dùng khăn ấm hoặc túi chườm nhiệt đặt lên ngực trong khoảng 10 – 15 phút trước khi cho bé bú.
- Có thể kết hợp tắm nước ấm và massage nhẹ nhàng để tăng hiệu quả.
- Lưu ý không chườm quá nóng để tránh gây bỏng da.
3.3. Hút sữa hoặc vắt sữa thường xuyên
Nếu mẹ bị tắc tia sữa, việc hút sữa hoặc vắt sữa thường xuyên có thể giúp giảm tình trạng ứ đọng. Một số mẹo khi hút sữa:
- Dùng máy hút sữa xen kẽ với các cữ bú của bé để đảm bảo sữa không bị ứ đọng lâu trong ngực.
- Nếu dùng tay vắt sữa, mẹ nên làm nhẹ nhàng để tránh tổn thương mô ngực.
- Không nên dừng lại ngay nếu sữa ra ít, hãy kiên trì kích thích trong khoảng 15 – 20 phút.
3.4. Cho bé bú đúng tư thế để hỗ trợ khai thông tia sữa
Tư thế bú của bé cũng ảnh hưởng đến khả năng khai thông tia sữa. Một số tư thế giúp bé bú hiệu quả hơn:
- Đặt bé theo tư thế “bú úp” (bé nằm sấp trên bụng mẹ, mặt hướng vào ngực) để giúp hút mạnh hơn.
- Đổi bên liên tục để tránh tình trạng sữa ứ đọng một bên.
- Kiểm tra lại khớp ngậm của bé, đảm bảo bé bú đúng cách, miệng ngậm trọn quầng vú.
3.5. Dùng các mẹo dân gian để hỗ trợ chữa tắc tia sữa
Ngoài các biện pháp trên, mẹ có thể áp dụng một số mẹo dân gian như:
- Dùng lá bắp cải: Đặt lá bắp cải mát lên ngực trong khoảng 20 phút để giảm sưng viêm.
- Đắp lá diếp cá giã nát: Giúp giảm đau và hỗ trợ lưu thông sữa tốt hơn.
- Uống nước lá đinh lăng: Giúp thông tuyến sữa và hỗ trợ tiết sữa nhiều hơn.
4. Cách giúp sữa về nhiều hơn
Sau khi xử lý tình trạng tắc tia sữa, mẹ cũng cần thực hiện các biện pháp giúp kích thích sữa về nhiều hơn để đảm bảo bé có đủ sữa bú.
4.1. Tăng cường cho bé bú thường xuyên
Bé bú càng nhiều, tuyến sữa càng nhận được tín hiệu để sản xuất thêm sữa. Mẹ nên cho bé bú theo nhu cầu, không giới hạn số lần bú trong ngày.
4.2. Duy trì chế độ ăn uống lợi sữa
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích sữa về nhiều. Mẹ nên bổ sung các thực phẩm lợi sữa như:
- Cháo móng giò, cháo chân giò hầm đu đủ xanh.
- Rau ngót, hạt sen, gạo lứt, hạt chia, hạt óc chó.
- Sữa đặc pha với nước ấm giúp tăng tiết sữa nhanh chóng.
4.3. Uống đủ nước và các loại nước lợi sữa
Mẹ cần uống từ 2 – 3 lít nước mỗi ngày, bao gồm nước lọc, nước ép trái cây, nước gạo lứt, chè vằng, nước lá vối để tăng cường tiết sữa.
4.4. Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng
Tinh thần ảnh hưởng rất lớn đến quá trình tiết sữa. Mẹ nên:
- Ngủ đủ giấc, dành thời gian thư giãn mỗi ngày.
- Tránh lo lắng, căng thẳng quá mức.
- Có thể nghe nhạc nhẹ, tập yoga hoặc thiền để cải thiện tâm trạng.
Trong trường hợp sữa mẹ ít dù đã áp dụng nhiều phương pháp, mẹ có thể tham khảo bác sĩ để sử dụng viên uống lợi sữa có thành phần từ thảo dược tự nhiên.
Tắc tia sữa và sữa về ít là vấn đề phổ biến nhưng mẹ hoàn toàn có thể khắc phục nếu biết cách. Hãy duy trì chế độ bú mẹ hợp lý, ăn uống đủ chất, giữ tinh thần thoải mái và áp dụng những mẹo đơn giản để cải thiện tình trạng này.
Nếu mẹ muốn tìm hiểu thêm về cách chăm sóc sức khỏe sau sinh và nuôi con bằng sữa mẹ hiệu quả, hãy truy cập MomCares ngay hôm nay để nhận nhiều thông tin hữu ích nhé!
