Những tháng đầu đời là giai đoạn quan trọng nhưng cũng đầy thử thách đối với cả mẹ và bé. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có hệ miễn dịch và hệ tiêu hóa còn non nớt nên dễ gặp phải các vấn đề sức khỏe và chăm sóc hàng ngày. Hiểu rõ các vấn đề thường gặp và cách xử lý đúng sẽ giúp mẹ chăm sóc bé tốt hơn, đồng thời tránh được những lo lắng không cần thiết. Hãy cùng tìm hiểu 16 vấn đề thường gặp và cách khắc phục hiệu quả qua bài viết dưới đây.
1. Trẻ sơ sinh hay khóc đêm
Khóc đêm là hiện tượng phổ biến ở trẻ sơ sinh, đặc biệt trong 3 tháng đầu đời. Bé có thể khóc do đói, tã ướt, lạnh, nóng hoặc đơn giản là cảm thấy không thoải mái. Nhiều bé khóc theo chu kỳ nhất định mà không rõ nguyên nhân, khiến mẹ lo lắng và mệt mỏi. Để xử lý tình trạng này, mẹ nên kiểm tra tã, nhiệt độ phòng và cho bé bú nếu bé đói. Vỗ về, hát ru hoặc bế bé nhẹ nhàng cũng giúp bé cảm thấy an toàn và dễ dàng đi vào giấc ngủ. Nếu bé khóc kéo dài, không rõ nguyên nhân hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường như sốt, mẹ nên đưa bé đi khám để loại trừ các vấn đề sức khỏe.
2. Trẻ bị nôn trớ sau khi bú
Nôn trớ là hiện tượng bé trào sữa sau khi bú, thường xảy ra do hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện hoặc bé bú quá no. Một số bé còn bị nôn trớ khi nằm ngay sau khi ăn. Để giảm tình trạng này, mẹ cần cho bé bú đúng tư thế, với đầu cao hơn thân, và không ép bé bú quá no. Sau mỗi cữ bú, nên bế bé thẳng khoảng 10 – 20 phút để sữa dễ tiêu hóa hơn. Nếu bé nôn trớ liên tục, kèm theo quấy khóc, sụt cân hoặc có dấu hiệu mất nước, mẹ nên đưa bé đến bác sĩ để kiểm tra sớm.
3. Táo bón ở trẻ sơ sinh
Táo bón là vấn đề nhiều bé gặp phải, đặc biệt là trong giai đoạn bú sữa công thức hoặc khi bắt đầu ăn dặm. Nguyên nhân có thể do bé bú không đủ nước, sữa không phù hợp hoặc hệ tiêu hóa còn yếu. Nếu bé bú mẹ, mẹ cần uống đủ nước, ăn nhiều rau xanh và chất xơ để cải thiện chất lượng sữa. Với bé bú sữa công thức, mẹ cần pha sữa đúng tỷ lệ khuyến nghị. Ngoài ra, mẹ có thể massage bụng bé theo chiều kim đồng hồ, kết hợp vận động nhẹ nhàng để kích thích nhu động ruột, giúp bé đi ngoài dễ dàng hơn.
4. Tiêu chảy ở trẻ nhỏ
Tiêu chảy là tình trạng trẻ đi ngoài phân lỏng nhiều lần trong ngày, có thể do nhiễm khuẩn, virus, sữa không phù hợp hoặc dị ứng thực phẩm. Khi bé bị tiêu chảy, điều quan trọng nhất là bù nước và điện giải cho bé bằng cách cho bú nhiều hơn hoặc sử dụng dung dịch bù nước theo hướng dẫn của bác sĩ. Mẹ cần theo dõi tình trạng phân và các dấu hiệu mất nước như môi khô, tiểu ít. Nếu tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày, kèm theo sốt, phân có máu hoặc bé mệt mỏi, mẹ nên đưa bé đi khám để được điều trị kịp thời.
5. Trẻ bị hăm tã
Hăm tã là tình trạng da bé bị đỏ, rát ở vùng mông, bẹn do da ẩm ướt, ma sát và vi khuẩn phát triển. Vấn đề này thường gặp ở bé mặc tã liên tục hoặc tã không được thay kịp thời. Để phòng tránh và xử lý hăm tã, mẹ cần thay tã thường xuyên, không để bé mặc tã quá lâu, đặc biệt sau khi bé đi vệ sinh. Vệ sinh vùng da quấn tã sạch sẽ, lau khô trước khi mặc tã mới và thoa kem chống hăm dịu nhẹ để bảo vệ da bé. Khi hăm tã nghiêm trọng, da bé có thể bị lở loét, lúc này mẹ cần đưa bé đi khám để có biện pháp điều trị phù hợp.
6. Vàng da sinh lý và bệnh lý
Vàng da ở trẻ sơ sinh là hiện tượng phổ biến, thường xảy ra trong những ngày đầu sau sinh do gan bé chưa hoàn thiện, dẫn đến tích tụ bilirubin trong máu. Vàng da sinh lý thường nhẹ, không nguy hiểm và tự hết sau vài ngày khi bé bú tốt và đi ngoài đều. Tuy nhiên, nếu vàng da kéo dài hơn 2 tuần, lan xuống tay chân hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường như lừ đừ, bỏ bú, mẹ cần đưa bé đi khám ngay. Vàng da bệnh lý cần được can thiệp y tế sớm để tránh ảnh hưởng đến não bộ và sức khỏe lâu dài của bé.
7. Trẻ bị đầy hơi, chướng bụng
Đầy hơi, chướng bụng là tình trạng bé cảm thấy khó chịu do tích tụ khí trong dạ dày hoặc ruột. Nguyên nhân thường là do bé nuốt không khí khi bú, bú quá nhanh hoặc hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn thiện. Để khắc phục, mẹ cần cho bé bú đúng tư thế, không để bé nằm ngay sau khi bú và vỗ lưng nhẹ nhàng để bé ợ hơi. Massage bụng bé theo chiều kim đồng hồ cũng giúp giảm đầy hơi hiệu quả. Nếu tình trạng đầy hơi kéo dài, bé quấy khóc nhiều và bỏ bú, mẹ nên đưa bé đi khám để kiểm tra các vấn đề tiêu hóa.
8. Trẻ bị nổi rôm sảy
Rôm sảy là tình trạng các nốt mụn đỏ nhỏ xuất hiện trên da bé, thường ở vùng cổ, lưng, ngực, do mồ hôi không thoát kịp khi thời tiết nóng bức. Để phòng tránh rôm sảy, mẹ nên cho bé mặc quần áo thoáng mát, thấm hút mồ hôi tốt và giữ nhiệt độ phòng mát mẻ. Tắm cho bé bằng nước ấm pha lá trà xanh, khổ qua hoặc nước muối loãng cũng giúp làm dịu da và giảm ngứa. Tránh bôi các loại phấn hoặc kem không rõ nguồn gốc vì có thể gây kích ứng da bé.
9. Sốt ở trẻ sơ sinh
Sốt là dấu hiệu cơ thể bé phản ứng với nhiễm trùng, mọc răng, tiêm phòng hoặc thay đổi thời tiết. Khi bé bị sốt, mẹ cần đo nhiệt độ thường xuyên, nếu nhiệt độ trên 38,5°C, nên cho bé uống thuốc hạ sốt theo hướng dẫn. Lau mát cho bé bằng nước ấm, cho bé mặc quần áo thoáng và bú nhiều hơn để tránh mất nước. Nếu bé sốt cao liên tục, co giật, quấy khóc hoặc lừ đừ, mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.
10. Trẻ bị chàm sữa
Chàm sữa là bệnh da liễu phổ biến ở trẻ sơ sinh, biểu hiện bằng các mảng da khô, đỏ, ngứa, thường xuất hiện trên má, cằm và vùng cổ. Bệnh không lây nhưng có thể khiến bé khó chịu, quấy khóc và cản trở giấc ngủ. Để chăm sóc bé bị chàm sữa, mẹ nên giữ ẩm da bé bằng kem dưỡng dành riêng cho trẻ sơ sinh, tắm cho bé bằng nước ấm, không quá nóng và tránh các chất dễ gây kích ứng như bột giặt, nước hoa. Nếu chàm sữa trở nặng, mẹ nên đưa bé đi khám để được tư vấn cách điều trị phù hợp.
11. Nấc cụt ở trẻ sơ sinh
Nấc cụt là hiện tượng cơ hoành co thắt đột ngột, khiến bé phát ra âm thanh ngắn, lặp đi lặp lại. Thông thường, nấc cụt xảy ra khi bé nuốt không khí khi bú hoặc thay đổi nhiệt độ đột ngột. Mặc dù nấc cụt không nguy hiểm nhưng có thể khiến bé khó chịu. Để giúp bé hết nấc, mẹ có thể cho bé bú một chút nước ấm, vỗ nhẹ lưng hoặc massage nhẹ nhàng vùng lưng và bụng. Nếu bé nấc liên tục trong thời gian dài, mẹ nên đưa bé đi khám để kiểm tra các nguyên nhân tiềm ẩn.
12. Tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh
Tưa lưỡi là tình trạng các mảng trắng xuất hiện trên lưỡi, má trong và vòm họng của bé, do nấm Candida gây ra. Tình trạng này thường gặp ở bé bú mẹ hoặc bú bình và nếu không vệ sinh đúng cách, nấm có thể lan rộng, gây đau, khó bú và quấy khóc. Mẹ có thể vệ sinh lưỡi cho bé bằng gạc mềm thấm nước muối sinh lý, nhẹ nhàng lau sạch vùng miệng sau mỗi cữ bú. Nếu tưa lưỡi nặng, kéo dài, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng thuốc chống nấm an toàn cho bé.
13. Mọc răng và quấy khóc
Khi bé mọc răng, nướu sẽ sưng, đỏ, khiến bé cảm thấy khó chịu, quấy khóc, chảy dãi nhiều và thậm chí biếng ăn. Thông thường, răng đầu tiên của bé sẽ nhú lên khi bé khoảng 6 tháng tuổi. Để giúp bé giảm đau khi mọc răng, mẹ có thể cho bé gặm vòng nướu mát, lau nướu bằng gạc sạch và cho bé bú đủ nước. Nếu bé sốt cao, tiêu chảy hoặc quấy khóc không ngừng trong giai đoạn mọc răng, mẹ nên đưa bé đi khám để loại trừ các nguyên nhân khác.
14. Trẻ bị viêm da do tã
Viêm da do tã là tình trạng da bé bị đỏ, đau, thậm chí lở loét ở vùng quấn tã, thường do tã bẩn, tã quá chật hoặc da nhạy cảm. Để phòng tránh, mẹ cần thay tã thường xuyên, không để bé mặc tã quá lâu, đặc biệt sau khi bé đi vệ sinh. Giữ vùng da khô ráo, thoa kem chống hăm và cho bé “thả rông” vài giờ mỗi ngày để da thông thoáng. Nếu da bé bị viêm nặng, xuất hiện vết loét, mẹ nên đưa bé đi khám để được điều trị kịp thời.
15. Ho và sổ mũi ở trẻ nhỏ
Ho và sổ mũi là những triệu chứng phổ biến khi bé bị cảm lạnh, thay đổi thời tiết hoặc nhiễm virus. Mặc dù đa phần không nguy hiểm, nhưng nếu không chăm sóc đúng cách, bé có thể gặp biến chứng như viêm phế quản, viêm phổi. Để giúp bé dễ chịu hơn, mẹ nên vệ sinh mũi cho bé bằng nước muối sinh lý, cho bé bú nhiều hơn để giữ ẩm đường thở và giữ nhiệt độ phòng ổn định. Nếu bé ho nhiều, thở khò khè, sốt cao hoặc bỏ bú, mẹ cần đưa bé đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
16. Trẻ chậm tăng cân
Trẻ chậm tăng cân là nỗi lo của nhiều bậc cha mẹ, đặc biệt khi bé bú tốt nhưng không đạt được cân nặng tiêu chuẩn theo từng giai đoạn. Nguyên nhân có thể do bé bú không đủ, hấp thu dinh dưỡng kém hoặc các vấn đề tiêu hóa tiềm ẩn. Để khắc phục, mẹ cần đảm bảo bé bú đủ cữ, đúng tư thế và lựa chọn sữa phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của bé. Nếu bé chậm tăng cân kéo dài, kèm theo các dấu hiệu như quấy khóc, ngủ không sâu giấc hoặc tiêu hóa kém, mẹ nên đưa bé đi khám để tìm ra nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp.
Kết luận
Những tháng đầu đời, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dễ gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe do hệ miễn dịch và tiêu hóa còn non nớt. Tuy nhiên, nếu mẹ nắm rõ các nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý phù hợp, việc chăm sóc bé sẽ trở nên nhẹ nhàng và dễ dàng hơn.
Nếu mẹ cần thêm thông tin hoặc muốn tìm các sản phẩm hỗ trợ chăm sóc bé, hãy ghé thăm MomCares để khám phá những giải pháp tốt nhất cho bé yêu nhé!
